Jak kupić blachy nierdzewne, żeby dostawa zawierała dokładnie to o co chodziło zamawiającemu. Zadanie z pozoru proste bo i produkt wydaje się mało skomplikowany jednak i w tym przypadku warto wiedzieć jak zamówić i na co zwrócić uwagę aby uniknąć nieprzyjemnych rozczarowań.

Podstawowy podział blach odpornych na korozje dokonywany jest pod kątem ich własności użytkowych. Według tego kryterium wyróżnia się blachy nierdzewne, do których należą blachy austenityczne, blachy ferrytyczne, blachy ferrytyczno-austenityczne. Druga grupa blach odpornych na korozję obejmuje blachy żaroodporne i żarowytrzymałe. Na rynku polskim teoretyczny zakres dostępnych grubości obejmuje zakres od 0,3 do 150 mm. W przypadku blach podobnie jak innych materiałów wymiary skrajne z podanego przedziału występują w ograniczonej dostępności. Najmniejszą trudność sprawi zakup blach z przedziału 0,4 do 40 mm.

Poniżej zaprezentowane są podstawowe parametry jakie należy wziąć pod uwagę zamawiając blachy ze stali nierdzewnej:

1. Gatunek

W Europie najczęściej gatunek określa się w oparciu o normę europejską EN, a drugą najbardziej powszechną normą jest AISI. Producenci blach przygotowując wytop najczęściej dobierają skład chemiczny stali  w taki sposób aby spełniał on wymogi dla obu norm, dlatego zazwyczaj spotykamy się z podwójną certyfikacją blach. Np. 1.4301/304 lub 1.4404/316L.

Uwaga na 304L i 316L. Gatunek 304L jest używany jako ekwiwalentny dla gatunków 1.4307 oraz 1.4306 wg EN zaś gatunek 316L jest powszechnym zamiennikiem dla 1.4404 i 1.4435.

Jeśli aplikacja do jakiej przeznaczony jest zamawiany materiał podlega szczególnym rygorom warto pamiętać aby precyzyjnie określić gatunek za pomocą kodu i rodzaju normy.

2. Grubość

W części przypadków podanie grubości definiuje jednocześnie technologię produkcji blach jednak istnieją przedziały kiedy samo podanie grubości nie będzie wystarczające. Szczególną uwagę należy zwrócić zamawiając blachy z przedziałów :

• 3-8 mm – w tym zakresie grubości blachy nierdzewne produkowane są jako blachy zimnowalcowane oraz gorącowalcowane. Składając zamówienie należy doprecyzować, o którą z blach chodzi. Najlepiej poprzez podanie oznaczenia powierzchni np. 2B dla blach zimnowalcowanych lub 1D dla blach gorącowalcowanych.
• 8-150 mm – w tym zakresie wszystkie blachy produkowane są jako blachy typowe gorącowalcowane lub blachy quarto. Obie metody wykonania różnią przede wszystkim tolerancje wymiarowe. Składając zamówienie należy doprecyzować jaki dokładnie materiał ma być przedmiotem dostawy.

3. Wymiary arkusza

Standardowe dostępne wymiary arkuszy to : 1000×2000 mm, 1250×2500 mm; 1500×3000 mm; 1500×6000 mm; 2000×4000 mm; 2000×6000 mm.

Nie wszystkie grubości występują we wszystkich dostępnych rozmiarach. Poniżej prezentujemy ograniczenia w tym zakresie :

Grubość do 0,6 mm – formaty 1000×2000 oraz 1250×2500.

Grubość od 0,7 do 0,8 mm – 1000×2000; 1250×2500; 1500×3000.

Grubość od 1,0 do 1,5 mm – 1000×2000; 1250×2500; 1500×3000; 2000×4000; 2000×6000.

Grubość od 2 do max : 1000×2000; 1250×2500; 1500×3000; 1500×6000; 2000×4000; 2000×6000 dla blach zimnowalcowanych 2B oraz gorącowalcowanych 1D. Blachy gorącowalcowane wykonane w technologii quarto są dostępne również w szerokościach 2500 i 3000 mm przy długości 6000 lub 12 000 mm.

W przypadku blach istnieje także możliwość zakupu formatów niestandardowych powszechnie określanych jako „formatka”. Wymiar formatki może być dostosowany do oczekiwań klienta w zakresie szerokości oraz długości. Technologia wykonania formatek uzależniona jest od wielkości zamówienia oraz grubości blachy. W zależności od rodzaju produktu mogą one być wykonane poprzez proces cięcia na urządzeniach slitter i CTL, cięcia wycinarkami laserowymi, wycinarkami plazmowym lub piłą. Technologia wybranego cięcia wpływa na koszt operacji, czas realizacji i jakość cięcia.

4. Powierzchnia

Po określeniu grubości i formatu przychodzi pora na zdefiniowanie standardu powierzchni blach nierdzewnych. Do najbardziej popularnych należą :

• 2B – blacha zimnowalcowana (oznaczana tak samo wg EN i ASTM).
  • Wygląd powierzchni blachy zmienia się wraz ze zmianą jej grubości.
• 1D – blacha gorącowalcowana (oznaczenie wg ASTM – Nr.1).
• 2R – blacha walcowana na zimno z powierzchnią odbijającą światło. ( oznaczenie wg ASTM – BA ).
  • W Polsce powszechnie używana nazwa to „blachy wybłyszczane” lub po prostu „BA”.
  • Wygląd powierzchni blachy zmienia się wraz ze zmianą jej grubości.
• Nr 8 – powierzchnia uzyskiwana w wyniku obróbki mechanicznej.
  • powszechnie używana nazwa to blachy „Super Mirror” lub „lustro”
• Nr 4 – Blachy szlifowane – powierzchnię szlifowaną uzyskuje się w skutek obróbki mechanicznej.
  • Zamawiając blachę szlifowaną należy określić wielkość ziarna szlifu,
    • Najpopularniejsze w Polsce ziarno to 320 lub 240 (dostępne są także blachy szlifowane ziarnem 180 i 400)
    • Zamawianie blach szlifowanych oznaczonych wielkością ziarna stwarza możliwość korzystania z różnych źródeł dostaw gwarantując jednocześnie powtarzalność powierzchni.
    • Popularne również jest wykończenia scotch brite (szczotkowane) i duplo (kombinacja szlifu i scotch brite)
  • 1M/2M/2L – blachy ryflowane 1M (zwane również łezkowymi lub podestowymi), wyróżniające się właściwościami antypoślizgowymi, dostępne wg norm DIN i ASTM;
  • 2M – blachy ozdobne do zastosowań architektonicznych – dostępna jest szeroka paleta wzorów (do najpopularniejszych należą linen/płótno i leather/skóra) oraz kolorów (2L)

5. Sposób pakowania
   • Pełne paczki
     • – Waga standardowej paczki blachy waha się w przedziale od ok. 1000 kg do 2500 kg. Zwykle są to wartości z przedziału 1000 do 1500 kg. W przypadku zamówień kiedy blachy będą dopiero cięte ze zwoju wielkość paczki może być dowolnie modyfikowana przy czym należy pamiętać, że im mniejsze paczki są zamówione tym koszty pakowania są wyższe i mogą wpływać na cenę.
   • Ilości niepełnopaczkowe
     • – W przypadku zamówień pojedynczych sztuk blach o ile przy zamówieniu nie zostanie to zastrzeżone różne rodzaje blach mogą zostać spakowane na jednej palecie. W takich przypadkach blachy powinny być odseparowane od siebie kartonowymi przekładkami oraz oznakowane w sposób umożliwiający ich jednoznaczną identyfikację.
   • Paleta vs belki
     • – Blachy zimnowalcowane zwykle są pakowane na paletach drewnianych. W przypadku blach walcowanych na gorąco mogą one być ustawione na belkach drewnianych. Nie ma norm jednoznacznie regulujących sposób pakowania blach dlatego wszelkie szczególne wymagania w tym zakresie powinny być sprecyzowane przy zamówieniu. W innym przypadku dostawca jest zobowiązany dostarczyć blachy w stanie odpowiadającym wymaganiom norm.
   • Oznakowanie materiału
     • – W przypadku blach zimnowalcowanych oraz w szczególności blach o powierzchni podlegającej obróbce ( szlifowane, super mirror) wymagane jest oznaczenie wyłącznie na etykiecie zbiorczej. W pozostałych przypadkach na powierzchni arkuszy blach nadrukowywana jest informacja minimum o grubości, gatunku, normie i numerze wytopu.
     • – W przypadku szczególnych wymagań w tym zakresie należy zgłosić je przed zamówieniem i potwierdzić możliwość ich spełnienia przez dostawcę.
   • Papier pomiędzy arkuszami.
     • – Standardem rynkowym jest dostawa blach zimnowalcowanych przełożonych arkuszami papieru zabezpieczającymi przed powstawaniem uszkodzeń powierzchni wskutek mikro ruchów blach w trakcie transportu oraz absorbującymi wilgoć.
     • – Blachy walcowane na gorąco nie posiadają żadnych przekładek pomiędzy arkuszami.
     • – Jeśli proces technologiczny wymaga dostawy blach zimnowalcowanych bez przekładek papierowych należy ten fakt zgłosić dostawcy przed dostawą. Blachy zostaną spakowane po cieciu ze zwoju bez przekładek papierowych lub papier zostanie usunięty spomiędzy arkuszy przy wykorzystaniu automatu pakującego.

6. Foliowanie blach
   • W przypadku konieczności zabezpieczenia powierzchni blach przed jej uszkodzeniem w trakcie procesu produkcyjnego można dodatkowo zabezpieczyć powierzchnię blach folią ochronną. Zamawiając blachę z folią należy dodatkowo określić rodzaj folii jaki powinien zostać użyty. Jeśli klient nie wskaże inaczej to dystrybutor blach nierdzewnych najprawdopodobniej użyje folii, która może zostać użyta w procesie cięcia na wycinarkach laserowych przy czym należy pamiętać, że istnieją odrębne rodzaje folii dla laserów w technologii CO2 i FIBER . Stosowane są jednak także folie tzw. „zwykłe”, które nie mogą być użyte do przy cięciu laserem. W przypadku braku precyzyjnego określenia rodzaju folii ewentualne problemy przy cięciu nie będą podstawą reklamacji.

7. Pochodzenie blach

Jeśli realizowane zadanie wskazuje jednoznacznie, że blachy nierdzewne powinny być wyprodukowane w krajach UE należy pamiętać aby taki wymóg podać składając zamówienie. Brak takiej informacji zostanie potraktowany przez dystrybutora jako możliwość dostarczenia blach nierdzewnych bez względu na ich pochodzenie.

8. Cena

Najpopularniejszą formułą określania cen jest ustalenie ceny „FIX” dla określonego zamówienia blach nierdzewnych. Nie jest to jednak jedyna formuła używana na rynku.

• cena „FIX” lub cena efektywna – definiuje wyrażoną w dowolnej walucie wartość jaka znajdzie się na fakturze sprzedaży wystawionej po dostawie.
• „baza plus dodatek” – model kalkulacji ceny popularny wśród europejskich producentów. Cena składa się z dwóch elementów. Ceny bazowej zawierającej zwykle koszty producenta oraz wartości dodatku stopowego. Wartości dodatków stopowych są publikowane przez producentów jeden raz w miesiącu. Wartość dodatku stopowego może przyjmować różne wartości u różnych producentów. O ile zamówienie jest składane u dystrybutora rozsądnie będzie doprecyzować, którego producenta dodatek stopowy będzie użyty do ostatecznego wyliczenia cen. Istotną kwestią jest także doprecyzowanie z jakiego miesiąca wartość dodatku stopowego będzie doliczona do ceny bazowej. Formuła „baza plus dodatek” ma zwykle zastosowanie dla dostaw blach nierdzewnych produkowanych na konkretne zamówienie. W różnych okresach zainteresowanie takim sposobem określania ceny spada lub przeżywa swój renesans. Warto z pewnością wiedzieć, że taka opcja istnieje.